
A R
8 نظر در 1 مکان
کاخ موزه نیاوران یکی از مهمترین و زیباترین کاخ های تهران محسوب میشود که در منطقه شمیرانات واقع شده است. این کاخ در بخش شمال شرقی باغ نیاوران قرار دارد و جزء آخرین اقامتگاههای محمدرضا پهلوی به حساب میآید. لازم به ذکر است که مجموعه نیاوران یکی از ۳ کاخ سلطنتی تهران به حساب میآید. این کاخ در زمینی به مساحت 11 هکتار و بنا شده است. پس از انقلاب سال 1357، این کاخ را تبدیل به یکی از موزه های تهران کردند تا عموم مردم بتوانند از آن بازدید کنند.
معماری مجموعه نیاوران در وهله اول تلفیقی از سبک معماری ایرانی و اروپایی است. این کاخ ظاهری بسیار ساده و در عین حال پیشرفته و مجلل دارد. کاخ نیاوران در ۲ طبقه و نیم بنا شده است و مجموعاً 9هزار مترمربع مساحت دارد. سقف متحرک این کاخ جزء مهمترین هنرهای معماری محسوب میشود که در دوران خود یک نوآوری بسیار بزرگ بوده است. در ساخت این سقف از فلز آلومینیوم استفاده کردهاند و همین مسئله باعث شده تا به اندازه کافی برای تحرک، سبک باشد.
طراحی بنای کاخ موزه نیاوران را محسن فروغی، یکی از برجستهترین اساتید معماری ایران و رئیس وقت دانشگاه هنرهای زیبایی دانشگاه تهران انجام داده است. گچبریهای هنرمندانه این کاخ را استاد عبداللهی و آینهکاریها را هنرمند بزرگ، علی اصغر انجام دادهاند. در نمای بیرونی مجموعه نیاوران، میتوانید شاهد کاشیکاریهای ظریف و هنرمندانه استاد ابراهیم کاظم پور باشید. همین موضوع نشان میدهد که در آن دوران، به جای استفاده از شرکتهای پیمانکاری خارجی، از بهترین هنرمندان ایرانی حتی در طراحی کاخ سلطنتی استفاده میشده است. به همین دلیل کاخ نیاوران را باید هنر دست اساتید و هنرمندان ایرانی دانست.
یکی از ویژگیهای منحصربهفرد کاخ نیاوران، سقف متحرک آن است. این سقف یک طرح اختصاصی از شخص فرح دیبا بود. او درخواست کرد تا سقفی بازشو در بخشی از کاخ به وجود بیاید تا از نور طبیعی روز بیشترین بهره برده شود.
این سقف علاوه بر ایجاد فضایی مناسب برای ورود نور خورشید، تهویه را به بهترین شکل ممکن نیز انجام میدهد. در ساخت این سقف متحرک از یک سیستم موتور سقف گیربکسی و الکتروموتور ساخت کشور آلمان استفاده شده است. سقف از جنس آلومینیوم ساخته شده تا سبک باشد و موتورهای الکتریکی بتوانند آن را جابهجا کنند. با توجه به دورهای که این سقف طراحی و ساخته شده، آن را باید یک طرح لاکچری و خاص در دنیای معماری دانست.
در طبقه اول کاخ نیاوران، سینمایی بزرگ و همچنین سالن پذیرایی اصلی کاخ تعبیه شده است. محمدرضا پهلوی از این سالن برای پذیرایی از مهمان خارجی استفاده میکرد. این سالن را با مبلمان مدرن و بسیار زیبای ساخت فرانسه و آلمان طراحی کردهاند. این مبلمان جزء اشیای بسیار قیمتی کاخ محسوب میشوند و ظرافتی وصفنشدنی دارند. مشهورترین قالی ایرانی که به دست هنرمندان اصفهان و کرمان بافته شده است را نیز میتوانید در سالن پذیرایی مجموعه نیاوران مشاهده کنید. چندین و چند تخته فرش نفیس دستبافت ایرانی در این کاخ وجود دارند؛ اما این فرش با نقشهای مصور شاهان و مشاهیر ایرانی از دوره هخامنشیان تا قاجار، ارزشمندترین اثر در تمام این کاخ است که به دست استاد علی کرمانی بافته شده است.
ظروف تزئینی که در این سالن از کاخ موزه نیاوران شاهد هستید، همگی جزء آثار تاریخی و ارزشمند به حساب میآیند. در این میان میتوان به سفالینههای باستانشناسی مارلیک و املش اشاره کرد. البته لازم به ذکر است که اکثر این ظروف ارزشمند، هدایایی بودند که مقامات خارجی برای خاندان سلطنتی ایران هدیه میآوردند. بهعنوان مثال ظروف نقره نفیسی که در گوشه سالن اصلی به چشم میخورند، هدیه کشور رومانی به پادشاه ایران هستند. یکی دیگر از ارزندهترین اشیای داخل این سالن، پیانوی زیبایی است که دولت آلمان به محمدرضا شاه پهلوی هدیه داده بود.
درباره سینما نیز باید بگویم که 400 متر مربع مساحت دارد و انواع تجهیزات پخش فیلم را در آن تعبیه کردهاند. جالب است بدانید که تا بیش از سال 1395 و پس از بازسازی، امکان بازدید مراجعان از این سینما وجود نداشت.
در راهروی طبقه اول، ظروفی چینی و زیبایی را مشاهده خواهید کرد به خاندان سلطنتی ناپلئون بناپارت و سده 19 میلادی تعلق دارند. همچنین آثار بسیار ارزنده و نفیس دیگری مثل تابلوی سه زن اثر ماری لورنسن، تصویر فرح دیبا اثر ویدال کورداس، تابلوی منظره اثر آلفرد سیسلی، موتمارتر پاریس اثر اوتریلو و تصویر محمدرضا پهلوی اثر وی اف دراپر در این طبقه به چشم میخورند.
معماری مجموعه نیاوران در وهله اول تلفیقی از سبک معماری ایرانی و اروپایی است. این کاخ ظاهری بسیار ساده و در عین حال پیشرفته و مجلل دارد. کاخ نیاوران در ۲ طبقه و نیم بنا شده است و مجموعاً 9هزار مترمربع مساحت دارد. سقف متحرک این کاخ جزء مهمترین هنرهای معماری محسوب میشود که در دوران خود یک نوآوری بسیار بزرگ بوده است. در ساخت این سقف از فلز آلومینیوم استفاده کردهاند و همین مسئله باعث شده تا به اندازه کافی برای تحرک، سبک باشد.
طراحی بنای کاخ موزه نیاوران را محسن فروغی، یکی از برجستهترین اساتید معماری ایران و رئیس وقت دانشگاه هنرهای زیبایی دانشگاه تهران انجام داده است. گچبریهای هنرمندانه این کاخ را استاد عبداللهی و آینهکاریها را هنرمند بزرگ، علی اصغر انجام دادهاند. در نمای بیرونی مجموعه نیاوران، میتوانید شاهد کاشیکاریهای ظریف و هنرمندانه استاد ابراهیم کاظم پور باشید. همین موضوع نشان میدهد که در آن دوران، به جای استفاده از شرکتهای پیمانکاری خارجی، از بهترین هنرمندان ایرانی حتی در طراحی کاخ سلطنتی استفاده میشده است. به همین دلیل کاخ نیاوران را باید هنر دست اساتید و هنرمندان ایرانی دانست.
یکی از ویژگیهای منحصربهفرد کاخ نیاوران، سقف متحرک آن است. این سقف یک طرح اختصاصی از شخص فرح دیبا بود. او درخواست کرد تا سقفی بازشو در بخشی از کاخ به وجود بیاید تا از نور طبیعی روز بیشترین بهره برده شود.
این سقف علاوه بر ایجاد فضایی مناسب برای ورود نور خورشید، تهویه را به بهترین شکل ممکن نیز انجام میدهد. در ساخت این سقف متحرک از یک سیستم موتور سقف گیربکسی و الکتروموتور ساخت کشور آلمان استفاده شده است. سقف از جنس آلومینیوم ساخته شده تا سبک باشد و موتورهای الکتریکی بتوانند آن را جابهجا کنند. با توجه به دورهای که این سقف طراحی و ساخته شده، آن را باید یک طرح لاکچری و خاص در دنیای معماری دانست.
در طبقه اول کاخ نیاوران، سینمایی بزرگ و همچنین سالن پذیرایی اصلی کاخ تعبیه شده است. محمدرضا پهلوی از این سالن برای پذیرایی از مهمان خارجی استفاده میکرد. این سالن را با مبلمان مدرن و بسیار زیبای ساخت فرانسه و آلمان طراحی کردهاند. این مبلمان جزء اشیای بسیار قیمتی کاخ محسوب میشوند و ظرافتی وصفنشدنی دارند. مشهورترین قالی ایرانی که به دست هنرمندان اصفهان و کرمان بافته شده است را نیز میتوانید در سالن پذیرایی مجموعه نیاوران مشاهده کنید. چندین و چند تخته فرش نفیس دستبافت ایرانی در این کاخ وجود دارند؛ اما این فرش با نقشهای مصور شاهان و مشاهیر ایرانی از دوره هخامنشیان تا قاجار، ارزشمندترین اثر در تمام این کاخ است که به دست استاد علی کرمانی بافته شده است.
ظروف تزئینی که در این سالن از کاخ موزه نیاوران شاهد هستید، همگی جزء آثار تاریخی و ارزشمند به حساب میآیند. در این میان میتوان به سفالینههای باستانشناسی مارلیک و املش اشاره کرد. البته لازم به ذکر است که اکثر این ظروف ارزشمند، هدایایی بودند که مقامات خارجی برای خاندان سلطنتی ایران هدیه میآوردند. بهعنوان مثال ظروف نقره نفیسی که در گوشه سالن اصلی به چشم میخورند، هدیه کشور رومانی به پادشاه ایران هستند. یکی دیگر از ارزندهترین اشیای داخل این سالن، پیانوی زیبایی است که دولت آلمان به محمدرضا شاه پهلوی هدیه داده بود.
درباره سینما نیز باید بگویم که 400 متر مربع مساحت دارد و انواع تجهیزات پخش فیلم را در آن تعبیه کردهاند. جالب است بدانید که تا بیش از سال 1395 و پس از بازسازی، امکان بازدید مراجعان از این سینما وجود نداشت.
در راهروی طبقه اول، ظروفی چینی و زیبایی را مشاهده خواهید کرد به خاندان سلطنتی ناپلئون بناپارت و سده 19 میلادی تعلق دارند. همچنین آثار بسیار ارزنده و نفیس دیگری مثل تابلوی سه زن اثر ماری لورنسن، تصویر فرح دیبا اثر ویدال کورداس، تابلوی منظره اثر آلفرد سیسلی، موتمارتر پاریس اثر اوتریلو و تصویر محمدرضا پهلوی اثر وی اف دراپر در این طبقه به چشم میخورند.
جهان نما کاملترین نامی است که میتوان به محل نمایش آثار اهدایی به خاندان پهلوی یا خریداری شده توسط آنان داد. این مکان در سمت غربی کاخ صاحبقرانیه قرار دارد و در دهه پنجاه از آن برای نگهداری این آثار استفاده میشد؛ آثاری که از فرهنگهای مختلف جهان در قالب شی تاریخی یا اثری هنری از هنرمندان در زیر سقف آن کنار هم گردآوری شدهاند.
باغ نیاوران یکی از باغهای ییلاقی شمال تهران است که در اوایل دوره قاجار به دستور فتحعلی شاه ساخته شد. در دوران ناصرالدین شاه بزرگترین بنای باغ، یعنی کاخ صاحبقرانیه را احداث کردند. آخرین بنایی که در دوران قاجار در باغ نیاوران ساخته شد، مشهور به کوشک احمدشاهی است. در زمان حکومت پهلوی دوم، برخی از بناهای کوچک باغ نیاوران تخریب شدند و کاخ نیاوران با سبکی مدرن جهت سکونت شاه و خانوادهاش ساخته شد.
فرح دیبا از همان آغاز دهه ۱۳۴۰ به فعالیتهای فرهنگی روی آورده بود. او علاوه بر خرید آثار هنری در سفرهایش به فرنگ، کارشناسهایی تماموقت در پایتختهای فرهنگی مهم دنیا گماشت تا برایش از حراجیها خرید کنند. بعدها برای نگهداری این آثار دستور ساخت دو ساختمان جدید در کنار کاخ نیاوران را داد. یکی ساختمانی دو طبقه برای کتابخانه اختصاصی بود و دیگری ساختمانی برای نگهداری اشیای قیمتی اهدایی به فرح. ساختمان مجاور صاحبقرانیه (واقع در ضلع غربی آن) برای این کار انتخاب و در سالهای اوایل دهه پنجاه دستخوش تغییر و بازسازی شد. این ساختمان در گذشته انباری برای حوضخانه آن بوده است.در سال ۱۳۵۵ شمسی، این ساختمان با چهار سالن در طبقه همکف و یک سالن در زیرزمین برای نگهداری اشیای هنری اهدایی به فرح دیبا یا خریداری شده توسط وی آماده شد و نام قدیمی تالار بزرگ و آینهکاری شده کاخ صاحبقرانیه را برای این قسمت انتخاب کردند: «جهان نما)).
پس از پیروزی انقلاب با ملی شدن کاخهای سلطنتی نیاوران و سعدآباد و تبدیل آنها به موزه، این بخش نیز تحت عنوان موزه جهان نما در بهمن ۱۳۷۷ گشایش یافت. با توجه به مشکلات محیطی و فقدان امکانات و تجهیزات فنی و همچنین شرایط نامناسب نگهداری آثار، پروژه بازسازی و ساماندهی موزه در پاییز ۱۳۸۳ آغاز و پس از انجام عملیات مرمتی، شامل نوسازی سیستم الکتریکال، طراحی و نصب سیستم نورپردازی ویژه موزهای از نوع فایبراپتیک، ساخت ویترینهای جدید، موزه برای بازدید عموم تکمیل شد.
آثار موجود در این موزه در دو بخش هنر پیش از تاریخ و آثار هنرهای تجسمی معاصر ایران و جهان به نمایش درآمدهاند و انتخاب آنها با دو معیار تنوع و نفیس بودن آثار هنری و همچنین گستره زمانی خلق آثار است.
موزه جهان نما منتخبی از آثار نخبه موجود در مجموعه کاخهای نیاوران را در خود جا داده است تا پنجرهای گشوده به جهان پر وسعت هنر باشد، آثاری از تمدنهای سیلک، حاشیه نیل و خاور دور در کنار نامآوران هنر معاصر چون آمادئو مودیلیانی، پابلو پیکاسو، پل گوگن، کامیل پیسارو، لوئی والتا، ادگار دگا، خوان میرو، اوت رنوار، سالوادور دالی، مارک شاگال، آلبرتو جاکومتی، اندی وارهول و پیشگامان هنرنوگرای ایران، حسین زنده رودی، پرویز تناولی، بهمن محصص، پرویز کلانتری، مسعود عربشاهی، سهراب سپهری، ژازه طباطبایی، ناصر اویسی، منوچهر یکتایی، پروانه اعتمادی... .
تنگ سفالین مربوط به نیمه دوم هزاره اول پیش از میلاد از املش گیلان بههمراه پیکرههای مفرغی لرستان مربوط به هزاره دوم و اول پیش از میلاد، اثری مفرغی «پیکره مرد ایستاده» از آلبرتو جاکومتی و سردیس بودا از سده دوم میلادی و آثاری از هنرهای آیینی پیشاکلمبیایی و تمدنهای مصر باستان، ویکوس و موشیکای پرو، پیوندی ملموس در کمالگرایی دست ساختهای بشری، از اعماق تاریخ تا به امروز را به نمایش گذاشتهاند.
طبقه زیرین موزه نیز به نمایش ادواری آثار هنری اختصاص یافته است و آثار مختلف، بهصورت دورهای، در این محل به نمایش در میآید. نکته جالب در مورد این موزه جمع و جور اما نه بیمحتوا، تنوع زیاد اقلام موجود در آن است؛ بهگونهای که در آن میتوان اقلام باستانی با قدمت ۳۰۰۰ ساله تا نقاشیهای معاصر را مشاهده کرد.
قسمتی از ساختمان جنبی موزه جهاننما، در ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۸۳، همزمان با روز جهانی موزه، تحت عنوان گالری جهان نما کار خود را آغاز کرد. در اسفند ماه سال ۱۳۸۹ برای انجام یک دوره تعمیرات و مرمت بسته شد و از مهرماه سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را از سر گرفت. هدف از ایجاد گالری جهان نما، فراهمآوری فضایی برای معرفی هنرمندان معاصر و جوان و همچنین هنرهای ملی و سنتی کشور در کنار آثار موزهای بود. این مجموعه موفقیتهایی نیز در زمینه برپایی نمایشگاه و فروشگاه در پاریس و پکن به پیشنهاد کشورهای فرانسه و چین داشت.
باغ نیاوران یکی از باغهای ییلاقی شمال تهران است که در اوایل دوره قاجار به دستور فتحعلی شاه ساخته شد. در دوران ناصرالدین شاه بزرگترین بنای باغ، یعنی کاخ صاحبقرانیه را احداث کردند. آخرین بنایی که در دوران قاجار در باغ نیاوران ساخته شد، مشهور به کوشک احمدشاهی است. در زمان حکومت پهلوی دوم، برخی از بناهای کوچک باغ نیاوران تخریب شدند و کاخ نیاوران با سبکی مدرن جهت سکونت شاه و خانوادهاش ساخته شد.
فرح دیبا از همان آغاز دهه ۱۳۴۰ به فعالیتهای فرهنگی روی آورده بود. او علاوه بر خرید آثار هنری در سفرهایش به فرنگ، کارشناسهایی تماموقت در پایتختهای فرهنگی مهم دنیا گماشت تا برایش از حراجیها خرید کنند. بعدها برای نگهداری این آثار دستور ساخت دو ساختمان جدید در کنار کاخ نیاوران را داد. یکی ساختمانی دو طبقه برای کتابخانه اختصاصی بود و دیگری ساختمانی برای نگهداری اشیای قیمتی اهدایی به فرح. ساختمان مجاور صاحبقرانیه (واقع در ضلع غربی آن) برای این کار انتخاب و در سالهای اوایل دهه پنجاه دستخوش تغییر و بازسازی شد. این ساختمان در گذشته انباری برای حوضخانه آن بوده است.در سال ۱۳۵۵ شمسی، این ساختمان با چهار سالن در طبقه همکف و یک سالن در زیرزمین برای نگهداری اشیای هنری اهدایی به فرح دیبا یا خریداری شده توسط وی آماده شد و نام قدیمی تالار بزرگ و آینهکاری شده کاخ صاحبقرانیه را برای این قسمت انتخاب کردند: «جهان نما)).
پس از پیروزی انقلاب با ملی شدن کاخهای سلطنتی نیاوران و سعدآباد و تبدیل آنها به موزه، این بخش نیز تحت عنوان موزه جهان نما در بهمن ۱۳۷۷ گشایش یافت. با توجه به مشکلات محیطی و فقدان امکانات و تجهیزات فنی و همچنین شرایط نامناسب نگهداری آثار، پروژه بازسازی و ساماندهی موزه در پاییز ۱۳۸۳ آغاز و پس از انجام عملیات مرمتی، شامل نوسازی سیستم الکتریکال، طراحی و نصب سیستم نورپردازی ویژه موزهای از نوع فایبراپتیک، ساخت ویترینهای جدید، موزه برای بازدید عموم تکمیل شد.
آثار موجود در این موزه در دو بخش هنر پیش از تاریخ و آثار هنرهای تجسمی معاصر ایران و جهان به نمایش درآمدهاند و انتخاب آنها با دو معیار تنوع و نفیس بودن آثار هنری و همچنین گستره زمانی خلق آثار است.
موزه جهان نما منتخبی از آثار نخبه موجود در مجموعه کاخهای نیاوران را در خود جا داده است تا پنجرهای گشوده به جهان پر وسعت هنر باشد، آثاری از تمدنهای سیلک، حاشیه نیل و خاور دور در کنار نامآوران هنر معاصر چون آمادئو مودیلیانی، پابلو پیکاسو، پل گوگن، کامیل پیسارو، لوئی والتا، ادگار دگا، خوان میرو، اوت رنوار، سالوادور دالی، مارک شاگال، آلبرتو جاکومتی، اندی وارهول و پیشگامان هنرنوگرای ایران، حسین زنده رودی، پرویز تناولی، بهمن محصص، پرویز کلانتری، مسعود عربشاهی، سهراب سپهری، ژازه طباطبایی، ناصر اویسی، منوچهر یکتایی، پروانه اعتمادی... .
تنگ سفالین مربوط به نیمه دوم هزاره اول پیش از میلاد از املش گیلان بههمراه پیکرههای مفرغی لرستان مربوط به هزاره دوم و اول پیش از میلاد، اثری مفرغی «پیکره مرد ایستاده» از آلبرتو جاکومتی و سردیس بودا از سده دوم میلادی و آثاری از هنرهای آیینی پیشاکلمبیایی و تمدنهای مصر باستان، ویکوس و موشیکای پرو، پیوندی ملموس در کمالگرایی دست ساختهای بشری، از اعماق تاریخ تا به امروز را به نمایش گذاشتهاند.
طبقه زیرین موزه نیز به نمایش ادواری آثار هنری اختصاص یافته است و آثار مختلف، بهصورت دورهای، در این محل به نمایش در میآید. نکته جالب در مورد این موزه جمع و جور اما نه بیمحتوا، تنوع زیاد اقلام موجود در آن است؛ بهگونهای که در آن میتوان اقلام باستانی با قدمت ۳۰۰۰ ساله تا نقاشیهای معاصر را مشاهده کرد.
قسمتی از ساختمان جنبی موزه جهاننما، در ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۸۳، همزمان با روز جهانی موزه، تحت عنوان گالری جهان نما کار خود را آغاز کرد. در اسفند ماه سال ۱۳۸۹ برای انجام یک دوره تعمیرات و مرمت بسته شد و از مهرماه سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را از سر گرفت. هدف از ایجاد گالری جهان نما، فراهمآوری فضایی برای معرفی هنرمندان معاصر و جوان و همچنین هنرهای ملی و سنتی کشور در کنار آثار موزهای بود. این مجموعه موفقیتهایی نیز در زمینه برپایی نمایشگاه و فروشگاه در پاریس و پکن به پیشنهاد کشورهای فرانسه و چین داشت.
پردیس سینماگالری ملت یا پردیس سینمایی ملت در منطقه ۳ شهرداری تهران و در زمینی کشیده و با شکلی نامعین به مساحت ۶۰۰۰ متر مربع و زیربنای ۱۵۰۰۰ متر در منتهیالیه جنوب غربی بوستان ملت (پارک ملت) احداث گردیدهاست.
این مجموعه با توجه به استقرار در محوطه پارک از کلیه مزایای آن به عنوان محوطه بهرهمند است.
این سینما با طرحی از مهندسین مشاور حرکت سیال (رضا دانشمیر و کاترین اسپریدونف) توسط سازمان توسعه فضاهای فرهنگی ساخته شده است.
پردیس ملت در زمان افتتاح در سال ۸۷ دارای چهار سالن با ظرفیتی حدود ۲۷۸ نفر و یک سالن با ظرفیت ۳۰ نفر بود ، که در سال ۹۸ شش سالن سینما و یک سالن همایش به این مجموعه اضافه شد. افزایش سالن ها با طراحی مهندس آیدین طلوعی به گونه ای بود که هیچ تغییری در معماری داخلی و نمای ساختمان ایجاد نشد.
ساختمان پردیس ملت از طراحی کم نظیری در تهران بهره میبرد که این طراحی زیبا موفق به کسب جایزه پروژه منتخب در فستیوال ۲۰۰۹ بارسلونا و رتبه اول جایزه معمار در سال ۱۳۸۷ شد.
این مجموعه با توجه به استقرار در محوطه پارک از کلیه مزایای آن به عنوان محوطه بهرهمند است.
این سینما با طرحی از مهندسین مشاور حرکت سیال (رضا دانشمیر و کاترین اسپریدونف) توسط سازمان توسعه فضاهای فرهنگی ساخته شده است.
پردیس ملت در زمان افتتاح در سال ۸۷ دارای چهار سالن با ظرفیتی حدود ۲۷۸ نفر و یک سالن با ظرفیت ۳۰ نفر بود ، که در سال ۹۸ شش سالن سینما و یک سالن همایش به این مجموعه اضافه شد. افزایش سالن ها با طراحی مهندس آیدین طلوعی به گونه ای بود که هیچ تغییری در معماری داخلی و نمای ساختمان ایجاد نشد.
ساختمان پردیس ملت از طراحی کم نظیری در تهران بهره میبرد که این طراحی زیبا موفق به کسب جایزه پروژه منتخب در فستیوال ۲۰۰۹ بارسلونا و رتبه اول جایزه معمار در سال ۱۳۸۷ شد.
در حوالی آرامگاه ابن بابویه در شهرری برجی آجری نمایان است که در دل خود گوشهای از تاریخ ایران زمین را جای داده است. این برج در عهد سلجوقی و احتمالا در زمان انتقال پایتخت از نیشابور به ری به دستور طغرل بیک؛ مؤسس سلسله سلجوقیان ساخته شده است و به همین دلیل به این نام شناخته میشود.
پیرامون برج طغرل نظرات و مباحث متعددی بیان شده است. برخی این محل را برج خلیفه یزید نامیدند. عدهای آن را آرامگاه طغرل بیک سلجوقی میدانند و در مجملالتواریخ آمده است که سلطان طغرل بیک در شهرری به وفات رسید و تربتش آنجا برجا است. بر اساس نوشته قزوینی رازی، طغرل در ری درگذشت و در گورخانهای پر زینت مدفون شد و در برخی متون از دفن افراد دیگر آل سلجوق، همچون آلب ارسلان و طغرل سوم نیز در آرامگاه طغرل اول یاد شده است؛ از اینرو میتوان از آن به عنوان آرامگاه خانوادگی سلجوقیان یاد کرد.
برج طغرل یکی از جاذبههای دیدنی شهرری و از یادگارهای عصر سلجوقی است
مورخ نامی ترکیه؛ فارق سومر نیز محل دفن طغرل را همین مکان میداند. عدهای دیگر این مکان را محل دفن خلیل سلطان از فرزندان تیمور لنگ و همسر او شادالملک در قرن پانزدهم میلادی میدانند. در کتاب جامع ری باستان تألیف حسن کریمیان نیز آمده است که گروهی این بنا را منتسب به فخرالدوله دیلمی میدانند.
محمد محیط طباطبایی این بنا را متعلق به ابراهیم خواص میدانست و خودش هم پس از مرگ در جوار این برج و در زاویه شمالی آن در سال ۱۳۷۱ به خاک سپرده شد. سیاحان و مستشرقین نیز در سفرنامههای خود از این برج بهعنوان یادگار عصر سلجوقیان ذکر کردهاند؛ ولی از آرامگاه طغرل سخنی به میان نیاوردهاند.
برج طغرل با مساحتی بالغ بر ۴۸ متر مربع بهشکل استوانه، با خشت و آجر و به سبک معماری رازی بنا شده است. در گذشته بر بالای این برج، به مانند برجهای هم عصرش، گنبدی مخروطی شکل وجود داشته که در حال حاضر وجود ندارد. ارتفاع فعلی این برج بدون احتساب این گنبد در حدود ۲۰ متر است. ضخامت دیواره برج از ۱٫۷۵ متر تا ۲٫۷۵ متر و قطر داخلی و خارجی آن نیز بهترتیب ۱۱ و ۱۶ متر است.
سطح بدنه بیرونی برج به ۲۴ تَرک تقسیم شده که این کار علاوه بر استحکام بنا و زیبا تر شدن آن، احتمالا نشاندهنده وقت در طول روز نیز بوده است. در قسمت فوقانی برج نیز تزئینات و کتیبهای به خط کوفی وجود داشته که متأسفانه طی قرون گذشته از بین رفته است. در زیر برج طغرل فضایی شبیه به سرداب یا آبانبار وجود دارد که احتمالا هدف اصلی از ایجاد آن، سالم ماندن پی این برج و جلوگیری از پوسیدگی قسمتی از برج است که در زیر زمین قرار دارد.
در ضلع شمالی و جنوبی برج دو سردر با معماری طرح رازی ساخته شده است. سر در ورودی جنوبی یا سر در اصلی پر نقش و نگار و تا اندازهای از بدنه برج بیرون آمده است. این ورودی طاقی ضربی دارد که از داخل، نوع چیدن آجرها به شکل جناغی است. بر پیشانی سردر نیز تزیینات زیبایی وجود داشته که پس از تعمیر، اثری از آن باقی نمانده است و جای آنها لوحی مرمری با تاریخ ۱۳۰۱ هجری قمری در قاببندی مستطیل نصب شده است.
برج طغرل، بنایی آجری است که سطح بدنه آن به ۲۴ ترک تقسیم شده و در گذشته گنبدی مخروطی داشته است.
این ورودی با ترکیبی ماهرانه و طاقچهسازیها نمایشگر شیوهای کاملا معمارانه است و قاببندیهای تو در تو نمونه سادهتری از تزئینات مشابه آن در یادمان سمیران (طارم) است. در گذشته ردیفی از طاسهای تقریبا با سطح صاف در قاب بالای سر در قرار داشته است؛ شکلی که این برج را به یادمانهای دیگر سلجوقی در شمال غرب ایران، مانند جامع دماوند، بنای پیر تاکستان و برج نقارهخانه در ری پیوند میدهد. دیوارههای ورودی برج تقریبا تا ارتفاع چهار متری برج بهصورت توپر تا قطر حدود ۱٫۵ متر ایجاد شدهاند.
دیوارهای بالای ارتفاع چهار متر نیز بهصورت تو خالی طراحی شده و وسط آن پلکانی وجود دارد که درب آن در همان ارتفاع در ضلع شمالی بنا خودنمایی میکند که رابطی بین قسمتهای تحتانی و فوقانی برج است. دربها و قوسهای رازی سردر که فشار زیادی را تحمل میکنند و تو خالی بودن دیوارهای فوقانی به استحکام بنا کمک کرده و جنس خشت به کار رفته در برج که از زاج، خاک و سفیده تخممرغ است نیز بر استحکام آن میافزاید.
پیرامون برج طغرل نظرات و مباحث متعددی بیان شده است. برخی این محل را برج خلیفه یزید نامیدند. عدهای آن را آرامگاه طغرل بیک سلجوقی میدانند و در مجملالتواریخ آمده است که سلطان طغرل بیک در شهرری به وفات رسید و تربتش آنجا برجا است. بر اساس نوشته قزوینی رازی، طغرل در ری درگذشت و در گورخانهای پر زینت مدفون شد و در برخی متون از دفن افراد دیگر آل سلجوق، همچون آلب ارسلان و طغرل سوم نیز در آرامگاه طغرل اول یاد شده است؛ از اینرو میتوان از آن به عنوان آرامگاه خانوادگی سلجوقیان یاد کرد.
برج طغرل یکی از جاذبههای دیدنی شهرری و از یادگارهای عصر سلجوقی است
مورخ نامی ترکیه؛ فارق سومر نیز محل دفن طغرل را همین مکان میداند. عدهای دیگر این مکان را محل دفن خلیل سلطان از فرزندان تیمور لنگ و همسر او شادالملک در قرن پانزدهم میلادی میدانند. در کتاب جامع ری باستان تألیف حسن کریمیان نیز آمده است که گروهی این بنا را منتسب به فخرالدوله دیلمی میدانند.
محمد محیط طباطبایی این بنا را متعلق به ابراهیم خواص میدانست و خودش هم پس از مرگ در جوار این برج و در زاویه شمالی آن در سال ۱۳۷۱ به خاک سپرده شد. سیاحان و مستشرقین نیز در سفرنامههای خود از این برج بهعنوان یادگار عصر سلجوقیان ذکر کردهاند؛ ولی از آرامگاه طغرل سخنی به میان نیاوردهاند.
برج طغرل با مساحتی بالغ بر ۴۸ متر مربع بهشکل استوانه، با خشت و آجر و به سبک معماری رازی بنا شده است. در گذشته بر بالای این برج، به مانند برجهای هم عصرش، گنبدی مخروطی شکل وجود داشته که در حال حاضر وجود ندارد. ارتفاع فعلی این برج بدون احتساب این گنبد در حدود ۲۰ متر است. ضخامت دیواره برج از ۱٫۷۵ متر تا ۲٫۷۵ متر و قطر داخلی و خارجی آن نیز بهترتیب ۱۱ و ۱۶ متر است.
سطح بدنه بیرونی برج به ۲۴ تَرک تقسیم شده که این کار علاوه بر استحکام بنا و زیبا تر شدن آن، احتمالا نشاندهنده وقت در طول روز نیز بوده است. در قسمت فوقانی برج نیز تزئینات و کتیبهای به خط کوفی وجود داشته که متأسفانه طی قرون گذشته از بین رفته است. در زیر برج طغرل فضایی شبیه به سرداب یا آبانبار وجود دارد که احتمالا هدف اصلی از ایجاد آن، سالم ماندن پی این برج و جلوگیری از پوسیدگی قسمتی از برج است که در زیر زمین قرار دارد.
در ضلع شمالی و جنوبی برج دو سردر با معماری طرح رازی ساخته شده است. سر در ورودی جنوبی یا سر در اصلی پر نقش و نگار و تا اندازهای از بدنه برج بیرون آمده است. این ورودی طاقی ضربی دارد که از داخل، نوع چیدن آجرها به شکل جناغی است. بر پیشانی سردر نیز تزیینات زیبایی وجود داشته که پس از تعمیر، اثری از آن باقی نمانده است و جای آنها لوحی مرمری با تاریخ ۱۳۰۱ هجری قمری در قاببندی مستطیل نصب شده است.
برج طغرل، بنایی آجری است که سطح بدنه آن به ۲۴ ترک تقسیم شده و در گذشته گنبدی مخروطی داشته است.
این ورودی با ترکیبی ماهرانه و طاقچهسازیها نمایشگر شیوهای کاملا معمارانه است و قاببندیهای تو در تو نمونه سادهتری از تزئینات مشابه آن در یادمان سمیران (طارم) است. در گذشته ردیفی از طاسهای تقریبا با سطح صاف در قاب بالای سر در قرار داشته است؛ شکلی که این برج را به یادمانهای دیگر سلجوقی در شمال غرب ایران، مانند جامع دماوند، بنای پیر تاکستان و برج نقارهخانه در ری پیوند میدهد. دیوارههای ورودی برج تقریبا تا ارتفاع چهار متری برج بهصورت توپر تا قطر حدود ۱٫۵ متر ایجاد شدهاند.
دیوارهای بالای ارتفاع چهار متر نیز بهصورت تو خالی طراحی شده و وسط آن پلکانی وجود دارد که درب آن در همان ارتفاع در ضلع شمالی بنا خودنمایی میکند که رابطی بین قسمتهای تحتانی و فوقانی برج است. دربها و قوسهای رازی سردر که فشار زیادی را تحمل میکنند و تو خالی بودن دیوارهای فوقانی به استحکام بنا کمک کرده و جنس خشت به کار رفته در برج که از زاج، خاک و سفیده تخممرغ است نیز بر استحکام آن میافزاید.
قله توچال بلندترین نقطهی مشرف به تهران است، قلهای با ارتفاع نزدیک به چهارهزار متر (3962 متر) که در واقع امتداد رشته کوه بلند و استوار البرز است و گویی البرز که به تهران رسیده، قد علم کرده و گردن کشیده تا شهر را از آن بالا بهتر ببیند و سایه بلند خود را بر پایتخت همیشگی کند و آغوشی پاک و آرام باشد برای کسانی که از زندگی روزمره خسته میشوند و میخواهند دل بسپارند به آرامش و استواری این قلّه عظیم.
«توچال» مقصدی جذاب و پر هیجان برای آدمهای مختلف است و اصولا هر کسی با هر سلیقهای میتواند از توچالِ سر به آسمان کشیده، لذت ببرد. چون «توچال» حالا دیگر تنها یک کوه با قلهای سرافراز نیست، کوهی است که بر شمال تهران دامن گسترانده و جایی شده برای گرد هم آمدن تفریحات متنوع و هیجان انگیز که توچال را به مقصدی همه پسند و محبوب بدل کرده است.
«کوهنوردی» یکی از معمولترین شیوههای لذت بردن از این کوه بلند است، حرفهایها صبح زود و آفتاب نزده دامنه را پی میگیرند و قله را میزنند و برمیگردند. اما بعضیها خصوصا در فصل تابستان شبانه راهی کوه میشوند و از چراغهای اول مسیر و بعد روشناییهای شهر بهره میگیرند و خودشان را به ایستگاه یک تله کابین توچال میرسانند و شب را آنجا چادر میزنند و یا در کیسه خواب میخوابند و بعد صبح زود راهی قله میشوند.
یکی از جذابترین تفریحات توچال هم «تله کابین» و «تل استیژ» است؛ تله کابین توچال طولانیترین مسیر تله کابین را در کشور دارد که از سال 1356 راهاندازی شده و 7 ایستگاه دارد و آخرین ایستگاه آن در ارتفاع 3700 متری از سطح زمین احداث شده است که در واقع به شما این امکان را میدهد که بدون کوهنوردی خود را به قله توچال نزدیک کنید و از مناظر زیبای کوهستانی که عموما برفگیر و سپیدپوش هم هستند لذت ببرید. تل استیژ هم یکی از جذابیتهای این مسیر است و انگار دو بال به شما میدهد تا بر فراز کوهستان پرواز کنید. شما این امکان را دارید که هر تعداد از ایستگاههایی که مایل هستید را بپیمایید و همچنین میتوانید مسیر رفت را کوهنوردی کنید و در برگشت با تلهکابین یا تلاستیژ برگردید.
قله توچال عموما 9 ماه از سال برفگیر است و همین سبب شده تا امکان ایجاد «پیست اسکی» در دامنه کوه فراهم باشد، این پیست در سال 1354 ایجاد شده و قرار بوده یکی از بزرگترین پیستهای اسکی دنیا باشد، اما اکنون تنها پیست اسکی قله قابل استفاده است و در فصلهای سرد سال امکان اسکی کردن را به علاقهمندان به این ورزش هیجان انگیز میدهد. این پیست یک مدرسه اسکی هم دارد که اگر به این ورزش علاقه مند هستید اما چند و چون آن را نمیدانید، میتوانید در این مدرسه اسکی بیاموزید.
ساعتها و روزهایی که میتوان از امکانات «تل استیژ»، «تله کابین» و «پیست اسکی» توچال استفاده کرد متفاوت و بر اساس شرایط جوی متغیر است، بنابراین قبل از برنامه ریزی برای استفاده از این امکانات ساعت و روز را در سایت این مجموعه ورزشی چک کنید.
یکی دیگر از امکانات بسیار ویژه کوه توچال، امکان اقامت در هتلی بسیار متفاوت و خاص است، «هتل توچال» در ارتفاع بیش از 3500 متر از سطح دریا با نمایی منحصر به فرد از کوهستان که در بیشتر روزهای سال برفی است و میتواند تجربهای منحصر به فرد و به یادماندنی باشد. البته اقامت در این هتل برای افراد زیر 8 و بالای 55 سال، زنان باردار و بیماران قلبی و عروقی، ریوی، فشارخون، دیابت و افراد کمتوان جسمی امکانپذیر نیست.
امکانات تفریحی توچال محدود به خود کوه نیست و دامنه کوه برای بسیاری حتی جذابتر هم هست. قدم زدن در هوای پاک، ورزش و نظاره کردن تهران از «بام تهران» که به فضای گسترده قبل از ایستگاه یک گفته می شود، یکی از جذابیتهای دامنه کوه است. بسیاری این مسیر را را برای رستورانها و کافههای کوچک و بزرگش دوست دارند. اما «سینما سه بعدی»، «زیپ لاین»(ورزشی هیجان انگیز است که در زیپ لاین توچال با اتصال به طنابی در ارتفاع صد متری، مسیر 170 متری دره توچال را به سمت پایین طی میکنید)، «بانجی جامپینگ» (سقوط با طناب از ارتفاع 40 متری در توچال)، «پینت بال»، «سورتمه» (طی مسیری پر پیچ و خم با سورتمه بر ریل فلزی) و باشگاه تیراندازی و تنیس از دیگر تفریحات این مجموعه هیجان انگیز است.
توچال در بالای ولنجک قرار دارد و بهترین مسیر برای رسیدن به توچال، از اتوبان شهید چمران است. می توانید با خودرو شخصی و یا اتوبوس و تاکسی خود را به این
«توچال» مقصدی جذاب و پر هیجان برای آدمهای مختلف است و اصولا هر کسی با هر سلیقهای میتواند از توچالِ سر به آسمان کشیده، لذت ببرد. چون «توچال» حالا دیگر تنها یک کوه با قلهای سرافراز نیست، کوهی است که بر شمال تهران دامن گسترانده و جایی شده برای گرد هم آمدن تفریحات متنوع و هیجان انگیز که توچال را به مقصدی همه پسند و محبوب بدل کرده است.
«کوهنوردی» یکی از معمولترین شیوههای لذت بردن از این کوه بلند است، حرفهایها صبح زود و آفتاب نزده دامنه را پی میگیرند و قله را میزنند و برمیگردند. اما بعضیها خصوصا در فصل تابستان شبانه راهی کوه میشوند و از چراغهای اول مسیر و بعد روشناییهای شهر بهره میگیرند و خودشان را به ایستگاه یک تله کابین توچال میرسانند و شب را آنجا چادر میزنند و یا در کیسه خواب میخوابند و بعد صبح زود راهی قله میشوند.
یکی از جذابترین تفریحات توچال هم «تله کابین» و «تل استیژ» است؛ تله کابین توچال طولانیترین مسیر تله کابین را در کشور دارد که از سال 1356 راهاندازی شده و 7 ایستگاه دارد و آخرین ایستگاه آن در ارتفاع 3700 متری از سطح زمین احداث شده است که در واقع به شما این امکان را میدهد که بدون کوهنوردی خود را به قله توچال نزدیک کنید و از مناظر زیبای کوهستانی که عموما برفگیر و سپیدپوش هم هستند لذت ببرید. تل استیژ هم یکی از جذابیتهای این مسیر است و انگار دو بال به شما میدهد تا بر فراز کوهستان پرواز کنید. شما این امکان را دارید که هر تعداد از ایستگاههایی که مایل هستید را بپیمایید و همچنین میتوانید مسیر رفت را کوهنوردی کنید و در برگشت با تلهکابین یا تلاستیژ برگردید.
قله توچال عموما 9 ماه از سال برفگیر است و همین سبب شده تا امکان ایجاد «پیست اسکی» در دامنه کوه فراهم باشد، این پیست در سال 1354 ایجاد شده و قرار بوده یکی از بزرگترین پیستهای اسکی دنیا باشد، اما اکنون تنها پیست اسکی قله قابل استفاده است و در فصلهای سرد سال امکان اسکی کردن را به علاقهمندان به این ورزش هیجان انگیز میدهد. این پیست یک مدرسه اسکی هم دارد که اگر به این ورزش علاقه مند هستید اما چند و چون آن را نمیدانید، میتوانید در این مدرسه اسکی بیاموزید.
ساعتها و روزهایی که میتوان از امکانات «تل استیژ»، «تله کابین» و «پیست اسکی» توچال استفاده کرد متفاوت و بر اساس شرایط جوی متغیر است، بنابراین قبل از برنامه ریزی برای استفاده از این امکانات ساعت و روز را در سایت این مجموعه ورزشی چک کنید.
یکی دیگر از امکانات بسیار ویژه کوه توچال، امکان اقامت در هتلی بسیار متفاوت و خاص است، «هتل توچال» در ارتفاع بیش از 3500 متر از سطح دریا با نمایی منحصر به فرد از کوهستان که در بیشتر روزهای سال برفی است و میتواند تجربهای منحصر به فرد و به یادماندنی باشد. البته اقامت در این هتل برای افراد زیر 8 و بالای 55 سال، زنان باردار و بیماران قلبی و عروقی، ریوی، فشارخون، دیابت و افراد کمتوان جسمی امکانپذیر نیست.
امکانات تفریحی توچال محدود به خود کوه نیست و دامنه کوه برای بسیاری حتی جذابتر هم هست. قدم زدن در هوای پاک، ورزش و نظاره کردن تهران از «بام تهران» که به فضای گسترده قبل از ایستگاه یک گفته می شود، یکی از جذابیتهای دامنه کوه است. بسیاری این مسیر را را برای رستورانها و کافههای کوچک و بزرگش دوست دارند. اما «سینما سه بعدی»، «زیپ لاین»(ورزشی هیجان انگیز است که در زیپ لاین توچال با اتصال به طنابی در ارتفاع صد متری، مسیر 170 متری دره توچال را به سمت پایین طی میکنید)، «بانجی جامپینگ» (سقوط با طناب از ارتفاع 40 متری در توچال)، «پینت بال»، «سورتمه» (طی مسیری پر پیچ و خم با سورتمه بر ریل فلزی) و باشگاه تیراندازی و تنیس از دیگر تفریحات این مجموعه هیجان انگیز است.
توچال در بالای ولنجک قرار دارد و بهترین مسیر برای رسیدن به توچال، از اتوبان شهید چمران است. می توانید با خودرو شخصی و یا اتوبوس و تاکسی خود را به این