Hossein Tehrani

شهر قم، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری مذهبی در جهان اسلام و تشیع است که پس از شهر مقدس مشهد، عنوان دومین مقصد توریسم مذهبی در ایران را از آن خود کرده است. پس از حرم مطهر حضرت معصومه (س)، مسجد مقدس جمکران اصلی‌ترین و پربازدیدترین مکانی به شمار می‌رود که زائران و گردشگران بسیاری از آن بازدید می‌کنند. در روایات و اسناد معتبر تاریخی و مذهبی آمده است که مسجد جمکران به دستور مستقیم حضرت مهدی (عج) در ۱۷ ماه مبارک رمضان سال ۳۷۳ هجری قمری توسط «شیخ عفیف صالح حسن بن مثله‌ جمکرانی» احداث شد. در سال ۱۳۳۲ مسجد جمکران توسط سید محمد آقازاده تعمیر و بعضی قسمت‌های آن تجدید بنا شد. همچنین تالاری در جنوب صحن با ۶ ستون آهنی در دست احداث قرار گرفت که ستون‌های آن ۱۷ متر طول و چهار متر عرض داشتند. در بخش شرقی صحن نیز تالاری به عرض چهار و طول ۱۳ متر با تزییناتی از آجرهای تراش و کاشی‌ هفت‌رنگ احداث شد که نام بانی (سید محمد آقازاده)، تاریخ ۱۳۷۲ و نام معمار به خط ثلث در آن ذکر شده‌ بود. نمای ورود به صحن در این دوره شامل ایوانی آجری با پوشش گچی در سقف و اسپر مزین به کاشی هفت‌رنگ در دو طرف می‌شد. در نمای درگاه نیز کتیبه‌هایی با مضامین اهمیت ادای به موقع نماز و تاریخ‌های ۱۳۱۸ و ۱۳۷۱ وجود داشت. در قسمت جنوب‌شرقی مسجد گلدسته آجری هشت ترکی به ارتفاع ۱۷ متر به چشم می‌خورد که در ۱۳۱۸ ساخته شده بود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، هسته‌ تاریخی و قدیمی مسجد تخریب و با نظارت آیت‌الله مرعشی نجفی با سنگ‌فرش جداگانه‌ای مشخص شد. تولیت مسجد مقدس جمکران با خریداری زمین‌های اطراف به گسترش و توسعه‌ مسجد پرداخت که با این اقدامات، بیش از پنج هکتار به وسعت محوطه و صحن اصلی اضافه شد. نخستین هیئت امنای مسجد در سال ۱۳۹۴ تحت نظارت سازمان اوقاف شکل گرفت و شورای مدیریت حوزه علمیه قم، اعضای هیئت امنا را معرفی کرد و اداره اوقاف نیز نظارت بر امور مسجد را بر عهده گرفت.

حرم حضرت معصومه (س) دومین زیارتگاه مهم مذهبی کشور و از جاهای دیدنی قم است که در سال ۱۳۱۰ در فهرست میراث ملی ایران قرار گرفت. حضرت معصومه (س) دختر امام موسی کاظم (ع) و خواهر حضرت رضا (ع) هستند و از همین رو، این حرم مقدس سالانه پذیرای میلیون‌ها زائر داخلی و خارجی است. علاوه بر اهمیت مذهبی در بین مسلمانان، این حرم به‌لحاظ تاریخی نیز اهمیت زیادی دارد و می‌توان آن را از جاذبه‌های تاریخی مهم قم به حساب آورد.
شهر قم، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری مذهبی در جهان اسلام و تشیع است که پس از شهر مقدس مشهد، عنوان دومین مقصد توریسم مذهبی در ایران را از آن خود کرده است. پس از حرم مطهر حضرت معصومه (س)، مسجد مقدس جمکران اصلی‌ترین و پربازدیدترین مکانی به شمار می‌رود که زائران و گردشگران بسیاری از آن بازدید می‌کنند. حرم حضرت معصومه (س) از بخش‌های مختلفی نظیر کتابخانه، موزه، صحن، شبستان و... تشکیل شده است که اکثر آن‌ها مزین به مقرنس‌کاری، کاشی‌کاری و آینه‌کاری‌ هستند. شاید جالب باشد که بدانید چند تن از شاهان صفوی و قاجار و مشاهیری همچون پروین اعتصامی در این حرم دفن شده‌اند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود.

از امکانات این حرم مطهر می‌توان به وجود سرویس بهداشتی، امانت‌داری اشیای قیمتی، خدمات ویژه سالمندان، مهمانسرا، ماشین برقی حمل‌ونقل زائران، فروشگاه، اورژانس، درمانگاه، اتاق مشاوره، اتاق عقد، پارکینگ، رواق کودک، رواق نوجوانان، غذای تبرکی، داروخانه و غیره اشاره کرد.

به یقین می‌‌توان «تاریخانه» را که در جنوب شرقی این شهرستان قرار گرفته است، به‌عنوان یکی از عبادتگاه‌های باشکوه و ارزشمند ایران قدیم معرفی کرد که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، مهم‌ترین و قدیمی‌ترین عمارت در شهرستان دامغان است. متاسفانه در عصر حاضر تنها بنایی متروکه و صد افسوس ساختمانی مخروبه را شاهد هستیم که دارای ۲۶ ستون دایره‌ای شکل با ارتفاعی نزدیک به ۶ متر از زمین تا پشت بام است که آن را به «چهل ستون» می‌خوانند. نکته‌ جالب در مورد این بنای تاریخی، قدمت آن است که طی پژوهش‌های انجام شده توسط اداره‌ کل باستان‌شناسی، به نظر می‌رسد بنای نخستین آن آتشکده‌ای بوده است که با الگوبرداری از ساختمان‌های دوران حکومت ساسانیان، احداث شده و در قرن دوم هجری قمری، زمانی که اعراب مسلمان بر ایران تسلط یافتند، تغییر کاربری داده و به مسجد تبدیل شد. در مورد وجه تسمیه این بنا به تاریخانه، به نظر می‌رسد که «تاری» به‌معنای «خدا» است. بنابراین پس از آنکه این اثر تاریخی به مسجد تغییر یافت، به «ناری خانه» و پس از آن نیز به «تاریخانه» شهرت یافت.این مسجد در پانزدهم دی ماه سال ۱۳۱۰ به شماره‌ی ثبت ۸۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

کاروانسرای قصر بهرام گرمسار ،در دوره ساسانی توسط شاه بهرام ساسانی ساخته شد اما مدتی بعد شاه عباس صفوی آنر ا بازسازی و از آن به عنوان کاروانسرا استفاده کرد. کاروانسرای قصر بهرام در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۵۴ به جمع آثار ملی پیوست و بهترین نقطه در پارک ملی کویر از منظر گسترش اکوتوریسم شناخته شده است. این کاروانسرا از جاذبه های باارزش استان سمنان می باشد .کاروانسرای قصر بهرام که با نام‌های کاروانسرای شاه عباسی و رباط سیاه‌کوه نیز شناخته شده است. به گفته‌ی ایرج افشار، این بنا از آن رو قصر بهرام گور نامیده شده که، به گفته‌ی شکارچیان و مسافران، بهرام پنجم ساسانی (۴۲۱ – ۴۳۸ میلادی) در همین نواحی شکار می‌کرد. روزی بهرام در باتلاق‌های نمکین اطراف سفیدآب و بیابان مخوف ریگ جن فرو رفت و دیگر برنگشت. به گفته‌ی احمد مستوفی‌الممالک، که خاندانش در اینجا شکار می‌کردند، در این منطقه تا همین چند دهه‌ی پیش گورخرهای زیادی وجود داشت. اما از اوایل دهه‌ی ۱۳۶۰ هیچ گورخری در این منطقه مشاهده نشده است.

این بنای فوق‌العاده در دو طبقه ساخته شده است. طبقه اول شامل تالار آئینه‌ها، یک اتاق کار، تالار غذاخوری است. اما طبقه‌ دیگر نه بالا بلکه در زیر زمین قرار گرفته است. آنجا نیز مانند طبقه اول دارای سالن پذیرایی، غذاخوری و دو اتاق‌ خواب مجلل با سرویس کامل بهداشتی است.کاخ موزه سبز امروزه به دلیل قدمت بنا و اهمیت آن از نظر تاریخی بسیار مورد توجه بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد. اما باید بدانید که این ساختمان حتی در زمان ساختش نیز به نوعی موزه به حساب می‌آمده است. اکثر لوازم و اشیاء داخل کاخ از کشورهای اروپایی آورده شده بودند و خیلی از آن‌ها در آن زمان هم قدیمی بوده‌اند. تعدادی از مجسمه‌ها و همچنین مبلمان‌ها مربوط به دوران لویی شانزدهم هستند.

دو میز کنسول نیز در آنجا وجود دارند که از دوران ناپلئون به جا مانده‌اند. بنابراین حتی اگر دیدن معماری ساختمان برای شما جالب نباشد باز هم نمی‌شود از بازدید این اشیاء خاص و بی‌نظیر چشم پوشی کرد. با این‌حال آئینه‌کاری منحصر به فردی که در کاخ موزه سبز انجام شده است در تمامی دنیا منحصر به فرد است. چنین تزئین سرتاسری از لبه‌ی زمین تا تمام سقف چیزی نیست که بشود در هر بنایی آن را پیدا کرد.